Quae superimposito moles geminata colosso

Stat Latium complexa forum? caelone peractum

Fluxit opus? Siculis an conformata caminis

Effigies lassum Steropen Brontenque reliquit?

5

An te Palladiae talem, Germanice, nobis

Exegere manus, qualem modo frena tenentem

Rhenus et attoniti uidit domus ardua Daci?

Nunc age Fama prior notum per saecula nomen

Dardanii miretur equi, cui uertice sacro

10

Dindymon et caesis decreuit frondibus Ide:

Hunc neque discissis cepissent Pergama muris

Nec grege permixto pueri innuptaeque puellae

Ipse nec Aeneas nec magnus duceret Hector.

Adde quod ille nocens saeuosque amplexus Achiuos,

15

Hunc mitis commendat eques: iuuat ora tueri

Mixta notis belli placidamque gerentia pacem.

Nec ueris maiora putes: par forma decorque,

Par honor. exhaustis Martem non altius armis

Bistonius portat sonipes magnoque superbit

20

Pondere, nec tardo raptus prope flumina cursu

Fumat et ingenti propellit Strymona flatu.

Par operi sedes. hinc obuia limina pandit

Qui fessus bellis ascitae munere prolis

Primus iter nostris ostendit in aethera diuis;

25

Discit et e uultu quantum tu mitior armis,

Qui, nec in externos facilis saeuire furores,

Das Chattis Dacisque fidem. te signa ferente

Et minor in leges gener et Cato Caesaris iret.

At laterum passus hinc Iulia tecta tuentur,

30

Illinc belligeri sublimis regia Pauli,

Terga pater blandoque uidet Concordia uultu.

Ipse autem puro celsum caput aere saeptus

Templa super fulges et prospectare uideris,

An noua contemptis surgant Palatia flammis

35

Pulchrius, an tacita uigilet face Troicus ignis

Atque exploratas iam laudet Vesta ministras.

Dextra uetat pugnas, laeuam Tritonia uirgo

Non grauat et sectae praetendit colla Medusae,

Ceu stimulis accendit equum; nec dulcior usquam

40

Lecta deae sedes nec si, Pater, ipse teneres.

Pectora, quae mundi ualeant euoluere curas

Et quis se totis Temese dedit hausta metallis,

It tergo demissa chlamys. latus ense quieto

Securum, magnus quanto mucrone minatur

45

Noctibus hibernis et sidera terret Orion.

At sonipes habitus animosque imitatus equestris

Acrius attollit uultus cursumque minatur;

Cui rigidis stant colla iubis uiuusque per armos

Impetus, et tantis calcaribus ilia late

50

Suffectura patent. uacuae pro caespite terrae

Aerea captiui crinem terit ungula Rheni.

Hunc et Adrasteus uisum extimuisset Arion,

Et pauet aspiciens Ledaeus ab aede propinqua

Cyllarus: hic domini numquam mutabit habenas

55

Perpetuus frenis atque uni seruiet astro.

Vix sola sufficiunt insessaque pondere tanto

Subter anhelat humus, nec ferro aut aere: laborant

Sub genio, teneat quamuis aeterna crepido,

Quae superingesti portaret culmina montis

60

Caeliferique attrita genu durasset Atlantis.

Nec longae traxere morae. iuuat ipsa labores

Forma dei praesens operique intenta iuuentus

Miratur plus posse manus. strepit ardua pulsu

Machina; continuus septem per culmina Martis

65

It fragor et magnae uincit uaga murmura Romae.

Ipse loci custos, cuius sacrata uorago

Famosique lacus nomen memorabile seruant,

Innumeros aeris sonitus et uerbere crudo

Vt sensit mugire forum, mouet horrida sancto

70

Ora situ meritaque caput uenerabile quercu.

Ac primum ingentes habitus lucemque coruscam

Expauit maioris equi terque ardua mersit

Colla lacu trepidans, laetus mox praeside uiso:

"Salue, magnorum proles genitorque deorum,

75

Auditum longe numen mihi: nunc mea felix,

Nunc ueneranda palus, cum te prope nosse tuumque

Immortale iubar uicina sede tueri

Concessum. semel auctor ego inuentorque salutis

Romuleae: tu bella Iouis, tu proelia Rheni,

80

Tu ciuile nefas, tu tardum in foedera montem

Longo Marte domas. quod si te nostra tulissent

Saecula, temptasses me non audente profundo

Ire lacu, sed Roma tuas tenuisset habenas."

Cedat equus, Latiae qui contra templa Diones

85

Caesarei stat sede fori, quem traderis ausus

Pellaeo, Lysippe, duci, mox Caesaris ora

Mirata ceruice tulit. uix lumine fesso

Explores, quam longus in hunc despectus ab illo.

Quis rudis usque adeo qui non, ut uiderit ambos,

90

Tantum dicat equos quantum distare regentes?

Non hoc imbriferas hiemes opus aut Iouis ignem

Tergeminum, Aeolii non agmina carceris horret

Annorumue moras: stabit, dum terra polusque,

Dum Romana dies. hoc et sub nocte silenti,

95

Cum superis terrena placent, tua turba relicto

Labetur caelo miscebitque oscula iuxta:

Ibit in amplexus natus fraterque paterque

Et soror: una locum ceruix dabit omnibus astris.

Vtere perpetuum populi magnique senatus

100

Munere. Apelleae cuperent te scribere cerae

Optassetque nouo similem te ponere templo

Atticus Elei senior Iouis, et tua mitis

Ora Taras, tua sidereas imitantia flammas

Lumina contempto mallet Rhodos aspera Phoebo.

105

Certus ames terras et quae tibi templa dicamus

Ipse colas; nec te caeli iuuet aula, tuosque

Laetus huic dono uideas dare tura nepotes.